अलीकडे सोशल मीडियावर एक संदेश वेगाने व्हायरल झाला आहे की, एटीएममध्ये कार्ड टाकण्यापूर्वी दोनदा ‘कॅन्सल’ बटण दाबल्यास पिन चोरी किंवा कार्ड क्लोनिंगसारखे फसवणुकीचे प्रकार टाळता येतात. या दाव्याला अनेकांनी पाठिंबा दिला असून काहींनी त्याला प्रत्यक्षातही वापरून पाहिलं आहे. मात्र, या दाव्यामागे कोणताही शास्त्रीय आधार किंवा अधिकृत निर्देश नाही. हे एक अफवा स्वरूपाचं विधान असून त्यात तथ्य नाही.
प्रेस इन्फॉर्मेशन ब्युरोचा (PIB) फॅक्ट चेक
या व्हायरल दाव्याच्या पार्श्वभूमीवर भारत सरकारच्या प्रेस इन्फॉर्मेशन ब्युरोने (PIB) फॅक्ट चेक करत या दाव्याचं खंडन केलं आहे. त्यांनी स्पष्टपणे सांगितले आहे की, भारतीय रिझर्व्ह बँकेने (RBI) अशा कोणत्याही सूचनेचा किंवा मार्गदर्शनाचा आदेश दिला नाही. त्यामुळे दोनदा ‘कॅन्सल’ बटण दाबण्याने कोणत्याही प्रकारचा डेटा सुरक्षित राहत नाही किंवा फ्रॉड थांबत नाही. PIB ने नागरिकांना अशा अफवांवर विश्वास न ठेवण्याचं आणि नेहमी अधिकृत स्त्रोतांवर अवलंबून राहण्याचं आवाहन केलं आहे.
एटीएम व्यवहार सुरक्षित करण्यासाठी महत्त्वाच्या सूचना
फसवणुकीपासून वाचण्यासाठी खालील काही महत्त्वाच्या सूचना अवलंबणं अत्यावश्यक आहे:
-
पिन गोपनीय ठेवा – कधीही तुमचा एटीएम पिन कोणाशीही शेअर करू नका, अगदी जवळच्या व्यक्तीशीही नाही.
-
कीपॅड झाकून पिन टाका – एटीएम वापरताना कीपॅडवर पिन टाकताना तो इतरांना दिसणार नाही याची खात्री करा.
-
निर्जन ठिकाणी व्यवहार टाळा – एकट्याने किंवा रात्रीच्या वेळी निर्जन ठिकाणच्या एटीएमचा वापर करणे टाळावे.
-
स्किमिंग डिव्हाइसची तपासणी – कार्ड टाकण्याची स्लॉट आणि कीपॅडमध्ये काही अनैसर्गिक किंवा सैल भाग असल्यास वापर न करण्याचा निर्णय घ्या.
-
बँक अलर्ट तपासत राहा – बँकेकडून येणारे एसएमएस आणि ईमेल अलर्ट नेहमी तपासा आणि कोणताही संशयास्पद व्यवहार दिसल्यास त्वरित बँकेशी संपर्क करा.
-
गोपनीय माहिती शेअर करू नका – बँकेच्या नावाने येणाऱ्या कोणत्याही कॉल, ईमेल किंवा मेसेजमध्ये तुमची वैयक्तिक माहिती देऊ नका.
-
पिन नियमित बदला – ठराविक कालावधीनंतर एटीएम पिन बदलत राहण्याची सवय लावा.
-
ईएमव्ही चिप कार्डचा वापर – कार्ड क्लोनिंगपासून संरक्षणासाठी नेहमी ईएमव्ही चिप आधारित कार्ड वापर करा.
-
टू फॅक्टर ऑथेंटिकेशन – ऑनलाइन व्यवहार करताना नेहमी दोन स्तरांची ओळख प्रणाली वापरावी.