रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाने (RBI) 2025 मध्ये दोनदा रेपो दर कमी केल्यानंतर, देशातील प्रमुख बँकांनी कर्जाचे दर सुलभ केले आहेत. मात्र, याच निर्णयामुळे मुदत ठेवींवरील म्हणजेच एफडीवरील व्याजदर देखील लक्षणीय घटले आहेत. पारंपरिक गुंतवणूकदारांसाठी एफडी हा एक सुरक्षित आणि हमी परतावा देणारा पर्याय म्हणून ओळखला जातो. परंतु, व्याजदर घसरल्यानंतर एफडीतील परतावा समाधानकारक राहिलेला नाही. अशा वेळी सुरक्षित आणि स्थिर उत्पन्नाच्या शोधात असलेल्या गुंतवणूकदारांसाठी पोस्ट ऑफिसच्या विविध योजना आकर्षक पर्याय ठरत आहेत.
पोस्ट ऑफिस टाइम डिपॉझिट योजना – सुरक्षित व स्थिर परतावा देणारा पर्याय
पोस्ट ऑफिस टाइम डिपॉझिट (Time Deposit – TD) योजना ही केंद्र सरकारच्या मालकीखालील एक पारंपरिक बचत योजना आहे. या योजनेचा उद्देश सामान्य नागरिकांना निश्चित मुदतीसाठी सुरक्षित गुंतवणुकीची संधी देणे आहे. बँक एफडीप्रमाणेच, येथे देखील ठरावीक कालावधीसाठी रक्कम जमा केली जाते आणि त्या बदल्यात खात्रीशीर व्याज दिलं जातं. या योजनेत गुंतवणूकदारांना १, २, ३ आणि ५ वर्षांसाठी गुंतवणुकीचा पर्याय उपलब्ध असतो. प्रत्येक मुदतीसाठी वेगळा व्याजदर लागू केला जातो, आणि या दरात वर्षभरासाठी कोणतीही घट किंवा वाढ केली जात नाही, त्यामुळे परतावा स्थिर राहतो.
वेगवेगळ्या मुदतींसाठी व्याजदर आणि परतावा – एक दृष्टिक्षेप
सध्या पोस्ट ऑफिस टाइम डिपॉझिट योजनेतील व्याजदर पुढीलप्रमाणे आहेत:
-
१ वर्षासाठी: ६.९%
-
२ वर्षांसाठी: ७.०%
-
३ वर्षांसाठी: ७.१%
-
५ वर्षांसाठी: ७.५%
उदाहरणार्थ, जर एखाद्या गुंतवणूकदाराने २ वर्षांसाठी ₹३ लाखाची गुंतवणूक केली, तर त्याला संपूर्ण कालावधीमध्ये एकूण ₹४४,६६४ इतकं व्याज मिळेल. म्हणजेच, दोन वर्षांनंतर गुंतवणूकदाराच्या खात्यात ₹३,४४,६६४ रक्कम जमा होईल. या योजनेचं खास वैशिष्ट्य म्हणजे मिळणारा परतावा पूर्णतः हमी असतो – कोणताही बाजारभावाचा किंवा शेअर मार्केटचा धोका येथे लागू होत नाही.
पोस्ट ऑफिस TD योजनेची वैशिष्ट्ये – गुंतवणुकीला ठोस आधार
या योजनेचे अनेक फायदे असून ते गुंतवणूकदारांच्या सुरक्षिततेला प्राधान्य देतात:
-
शंभर टक्के सुरक्षा: ही केंद्र सरकारची मान्यताप्राप्त योजना असल्यामुळे, तुमची रक्कम पूर्णतः सुरक्षित राहते.
-
समान व्याजदर: सर्व वयोगटातील नागरिकांना समान व्याजदर मिळतो – वरिष्ठ नागरिकांसाठी स्वतंत्र दर नसतात.
-
किमान गुंतवणूक मर्यादा: या योजनेत फक्त ₹२०० पासून गुंतवणूक सुरू करता येते, त्यामुळे लहान बचतीसाठीही योग्य आहे.
-
खाते ट्रान्सफरची सुविधा: वेळेनुसार किंवा गरजेनुसार खाते एका पोस्ट ऑफिसमधून दुसऱ्यामध्ये सहजपणे हस्तांतरित करता येते.
-
कर सवलत: ५ वर्षांच्या TD योजनेवर, आयकर कायद्याच्या कलम ८०सी अंतर्गत ₹१.५ लाखांपर्यंतच्या गुंतवणुकीवर करसवलत मिळते.
-
मुदतीपूर्वी रक्कम काढण्याची मुभा: काही विशिष्ट अटींसह गुंतवणूकदारांना पैसे मुदतीपूर्वीही काढण्याची मुभा दिली जाते.
-
नामांकन सुविधा: आकस्मिक मृत्यूच्या परिस्थितीत, खातेदाराच्या निवडलेल्या नॉमिनीला रक्कम सहजपणे मिळते.
-
संयुक्त खाते उघडण्याची सुविधा: एकापेक्षा अधिक व्यक्तींनी एकत्र मिळून हे खाते उघडता येते, जे विशेषतः कुटुंबासाठी उपयुक्त आहे.