भारताने राबवलेलं ऑपरेशन सिंदूर हे केवळ पाकिस्तानच्या कुरापतींचा पर्दाफाश करणारे ठरले नाही, तर याचा परिणाम आंतरराष्ट्रीय स्तरावरील संरक्षण कंपन्यांच्या आर्थिक स्थितीवरही दिसून आला आहे. विशेषतः चीन आणि अमेरिकेतील लढाऊ विमान निर्मिती करणाऱ्या कंपन्यांवर याचा थेट परिणाम झाला आहे. पाकिस्तानने केलेले खोटे दावे, त्यांच्या लढाऊ क्षमतेविषयी उचललेले बोगस पावलं, यामुळे केवळ त्यांची फजिती झाली नाही, तर त्यांच्या पाठीराख्यांच्याही आर्थिक हितसंबंधांवर प्रतिकूल परिणाम झाला आहे.
पाकिस्तानचे खोटे दावे आणि सुरुवातीचा शेअर बाजारातील प्रभाव
ऑपरेशन सिंदूर सुरू झाल्यानंतर पाकिस्तानकडून एक खळबळजनक दावा करण्यात आला – त्यांनी भारतीय राफेल लढाऊ विमान पाडले, आणि तो चीनच्या JF-17 Thunder किंवा त्याच्या सुधारित आवृत्तीकडून शक्य झाल्याचा दावा होता. या दाव्यांचा थेट परिणाम चीनच्या संरक्षण क्षेत्रातील प्रमुख कंपनी, एव्हीआयसी चेंगदू एअरक्राफ्ट (AVIC Chengdu Aircraft) च्या शेअरमध्ये दिसून आला. या शेअर्समध्ये अचानक वाढ झाली, गुंतवणूकदारांमध्ये उत्सुकता निर्माण झाली आणि लढाऊ विमानांच्या क्षमतेबाबत चीनचा आत्मविश्वास उंचावल्याचे भासले.
परंतु हे दावे पूर्णतः खोटे ठरल्याचे पुराव्यांसह समोर आल्यावर, या शेअरमध्ये लक्षणीय घसरण झाली. १२ मेच्या उच्चांकानंतर कंपनीच्या शेअरची किंमत जवळपास २० टक्क्यांनी घसरली. ही घसरण म्हणजे पाकिस्तानच्या अपप्रचाराचा आणि त्यावर आधारित आंधळ्या गुंतवणुकीचा परिणाम होता.
अमेरिकन लॉकहीड मार्टिन कंपनीला गाठलेले परिणाम
चीनप्रमाणेच, पाकिस्तानच्या संरक्षण यंत्रणेमध्ये महत्त्वाची भूमिका बजावणारी एफ-१६ लढाऊ विमानं अमेरिकेच्या लॉकहीड मार्टिन (Lockheed Martin) कंपनीकडून निर्मित होतात. म्हणूनच पाकिस्तानशी संबंधित कोणत्याही लष्करी घटनेचा परिणाम या कंपनीच्या व्यवसायावर होत असतो. मात्र यावेळी चित्र काहीसं वेगळं होतं.
मे महिन्यात भारत आणि पाकिस्तानमध्ये चार दिवस लष्करी तणाव वाढलेला असतानाच, १२ मे रोजी लॉकहीड मार्टिनच्या शेअरमध्ये घसरण दिसून आली. तथापि, या घसरणीनंतर काही प्रमाणात स्थिरता आल्याचे पाहायला मिळाले. मे महिन्यात एकूण घडामोडींमध्ये कंपनीचा शेअर केवळ ०.९७ टक्क्यांनी वाढला आणि ४८२.३८ डॉलरवर बंद झाला. याउलट एप्रिलमध्ये याच शेअरमध्ये ६.९५ टक्क्यांची वाढ झाली होती. यावरून स्पष्ट होते की, ऑपरेशन सिंदूर आणि त्यादरम्यान पाकिस्तानच्या लढाऊ क्षमतेविषयी जगासमोर आलेल्या वास्तवाचा परिणाम लॉकहीड मार्टिनच्या गुंतवणूकदारांच्या भावनांवरही झाला आहे.
तज्ज्ञांचे मत आणि भविष्यातील संभाव्यता
तज्ज्ञांच्या मते, भारताच्या हवाई संरक्षण यंत्रणेनं पाकिस्तानच्या हल्ल्यांचे यशस्वीपणे प्रत्युत्तर दिले, हे जागतिक स्तरावर मोठं उदाहरण ठरलं आहे. त्यामुळे पाकिस्तानला भविष्यात संरक्षण क्षेत्रातील नवी उपकरणं मिळवताना अडथळे येऊ शकतात. याचा थेट परिणाम लॉकहीड मार्टिनसारख्या कंपन्यांच्या ऑर्डर बुकवर होऊ शकतो. तसेच, त्यांच्या सामरिक उपकरणांवरील विश्वासही डळमळीत होऊ शकतो, विशेषतः जेव्हा त्या उपकरणांचा वापर पाकिस्तानसारख्या देशांकडून केला जातो.
चीनच्या बाबतीतही, जे-१० विमानांच्या क्षमतेबाबत उगाचच गाजावाजा करण्यात आला होता. वास्तविकतेत मात्र, या विमानांची कामगिरी भारताच्या आधुनिक लढाऊ तंत्रज्ञानासमोर प्रभावी ठरली नाही. परिणामी, AVIC चेंगदू एअरक्राफ्टसारख्या कंपन्यांची विश्वासार्हता आणि गुंतवणुकीचे आकर्षण दोन्ही कमी होऊ लागले आहे.