जगातील दोन सर्वात मोठ्या अर्थव्यवस्थांमध्ये सुरू असलेला व्यापार संघर्ष – टॅरिफ वॉर – आता शमण्याच्या टप्प्यावर आला आहे, असा संकेत व्हाईट हाऊसकडून देण्यात आला आहे. हा वाद फक्त अमेरिका आणि चीनपुरता मर्यादित नव्हता, तर यामुळे संपूर्ण जागतिक अर्थव्यवस्थेवर परिणाम झाला होता. त्यामुळे यातील कोणतीही सकारात्मक हालचाल ही संपूर्ण जगासाठी दिलासादायक मानली जात आहे.
ट्रम्प टॅरिफ आणि त्याचे परिणाम
राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या नेतृत्वात अमेरिकेने २०१८ मध्ये चीनवर मोठ्या प्रमाणावर आयात शुल्क (टॅरिफ) लादले. यामागे अमेरिकेचा उद्देश असा होता की चीनकडून आयात होणाऱ्या वस्तूंची संख्या मर्यादित करावी आणि व्यापारातील तूट कमी करावी. परंतु याला प्रत्युत्तर म्हणून चीननेही अमेरिकेवर तितक्याच तीव्रतेने टॅरिफ लादले. परिणामी, दोन्ही देशांमधील व्यापारी संबंध तणावपूर्ण झाले आणि जागतिक पुरवठा साखळीवर त्याचा विपरीत परिणाम झाला. काही उत्पादक कंपन्यांनी चीनमधून बाहेर पडण्यास सुरुवात केली आणि भारतासारख्या देशांकडे वळण्याचा विचार केला.
जिनेव्हा चर्चेचा महत्त्वपूर्ण टप्पा
गेल्या काही दिवसांत जिनेव्हा येथे अमेरिका आणि चीन यांच्यात दोन दिवसांची व्यापारी बैठक पार पडली. या चर्चेचा मुख्य उद्देश टॅरिफ वॉरला शांततेने आणि परस्पर सहमतीने संपवण्याचा होता. अमेरिकेचे व्यापार प्रतिनिधी जेमिसन ग्रीर यांनी स्पष्ट केले की, चर्चा सकारात्मक दिशेने झाली आहे आणि आता कोणतेही जुने मतभेद उरलेले नाहीत. व्हाईट हाऊसने देखील याची पुष्टी करत म्हटले की, सोमवारी यासंबंधी अधिकृत तपशील जाहीर केला जाईल.
जागतिक अर्थव्यवस्थेवरील परिणाम
टॅरिफ वॉरमुळे फक्त अमेरिका आणि चीनला आर्थिक फटका बसला नाही, तर याचा परिणाम संपूर्ण जागतिक अर्थव्यवस्थेवरही झाला. व्यापार अनिश्चिततेमुळे गुंतवणूकदारांनी सावध भूमिका घेतली आणि आंतरराष्ट्रीय बाजारात अस्थिरता निर्माण झाली. ट्रम्प प्रशासनाने इतर देशांवर लागू केलेले टॅरिफ तात्पुरते स्थगित केले असले तरी चीनसोबतचा संघर्ष अधिक तीव्र झाला. दोन्ही देशांनी परस्परांवर १४५ टक्क्यांपर्यंत टॅरिफ लादल्याने व्यापाराची किंमत वाढली आणि उत्पादकता घटली.
भारताच्या दृष्टीने संधी
टॅरिफ वॉरमुळे चीनमधील काही नामांकित कंपन्यांनी, जसे की अॅपल, आपला व्यवसाय भारतात हलवण्याचा निर्णय घेतला आहे. यामुळे भारताला अप्रत्यक्ष आर्थिक लाभ होण्याची शक्यता आहे. सध्या भारत अमेरिकेसोबत व्यापार चर्चेत गुंतलेला असून, त्यातून भारतीय अर्थव्यवस्थेला नवे व्यापार मार्ग मिळू शकतात. अशा परिस्थितीत, अमेरिका-चीन वाद शमल्यास भारताला अधिक स्थिर आणि अनुकूल व्यापार वातावरण मिळू शकते.
कोण माघार घेतली? अमेरिका की चीन?
राजकीय आणि आर्थिक निरीक्षकांच्या मते, या टॅरिफ संघर्षातून अमेरिका थोडक्याच का होईना, माघारी घेत असल्याचं दिसून येतं. व्यापारात झालेल्या तोट्यामुळे आणि वाढत्या दबावामुळे अमेरिका पुन्हा चर्चा आणि कराराच्या मार्गावर आली आहे. ट्रम्प प्रशासनावर अमेरिकन उद्योग क्षेत्राचा मोठा दबाव होता की त्यांनी त्वरित तोडगा काढावा. परिणामी, अमेरिका एक पाऊल मागे टाकून वाटाघाटींसाठी पुढे आली आहे.