२००० रुपयांवरील UPI व्यवहारांवर GST लावणार? सरकारने संसदेत फोडला खळबळजनक बॉम्ब!

UPI व्यवहारांवर कर लागणार असल्याच्या अफवांवर पडदा; अर्थ मंत्रालयाने दिले दिलासादायक उत्तर

गेल्या काही दिवसांपासून सोशल मिडियावर आणि काही माध्यमांमध्ये एक बातमी जोरदार फिरत होती — “२००० रुपयांपेक्षा जास्त किमतीच्या UPI व्यवहारांवर GST लावण्यात येणार आहे”. या चर्चेमुळे अनेक ग्राहक, व्यापारी आणि डिजिटल पेमेंटवर अवलंबून असणारे नागरिक संभ्रमात पडले होते. काही ठिकाणी व्यापाऱ्यांनी UPI स्कॅनर हटवल्याचे व्हिडिओही सोशल मिडियावर व्हायरल झाले.

मात्र, यावर आता सरकारने अधिकृतपणे संसदेत स्पष्ट आणि ठाम उत्तर दिलं आहे — UPI व्यवहारांवर कोणताही GST लावण्याचा सरकारचा कोणताही विचार नाही.

UPI व्यवहार आणि कर: काय म्हणाले अर्थ मंत्रालय?

राज्यसभेतील प्रश्नोत्तराच्या सत्रात खासदार अनिल कुमार यादव यांनी केंद्र सरकारला विचारणा केली की, “२००० रुपयांपेक्षा जास्त UPI व्यवहारांवर GST आकारण्याचा सरकारचा कोणताही प्रस्ताव आहे का?” तसेच त्यांनी सरकारकडे जनतेकडून आलेल्या संबंधित तक्रारी किंवा प्रतिक्रिया यांचाही उल्लेख केला.

यावर उत्तर देताना केंद्रीय अर्थ राज्यमंत्री पंकज चौधरी यांनी स्पष्टपणे सांगितले की, GST संदर्भातील कोणताही निर्णय GST परिषदेच्या शिफारशीनंतरच घेतला जातो. आजपर्यंत अशा प्रकारचा कोणताही प्रस्ताव परिषदेकडून आलेला नाही, त्यामुळे अशा कोणत्याही प्रकारचा GST लादण्याचा प्रश्नच उद्भवत नाही.

GST परिषद म्हणजे काय?

GST परिषद ही एक संविधानिक संस्था आहे. देशातील एकसंध कर प्रणाली सुनिश्चित करण्यासाठी या परिषदेची स्थापना करण्यात आली आहे. कोणत्याही वस्तू किंवा सेवांवर कर दर ठरवण्यासाठी केंद्र आणि राज्य सरकारांमधील समन्वय साधणारी ही प्रमुख संस्था आहे.

या परिषदेची शिफारस वगळता कोणत्याही नव्या कराचे थेट अंमलबजावणी करता येत नाही.

सध्या कोणत्याही UPI व्यवहारावर GST नाही

सध्या, UPI द्वारे होणाऱ्या कोणत्याही प्रकारच्या व्यवहारावर (व्यक्ती ते व्यक्ती किंवा व्यक्ती ते व्यापारी) कोणताही GST लागू होत नाही, व्यवहाराची रक्कम कितीही असली तरीही. त्यामुळे, सामान्य ग्राहकांनी कोणतीही भीती बाळगण्याची गरज नाही.

UPI म्हणजे काय? – थोडक्यात माहिती

युनिफाइड पेमेंट्स इंटरफेस (UPI) ही भारतातील रिअल टाइम डिजिटल पेमेंट प्रणाली आहे. ही सेवा वापरून वापरकर्ते आपले बँक खाते मोबाईल अ‍ॅपद्वारे लिंक करून मोबाईल नंबर, QR कोड किंवा UPI ID च्या आधारे थेट पैसे पाठवू शकतात. पेटीएम, फोनपे, Google Pay, BHIM यांसारखी अ‍ॅप्स या सेवेला सपोर्ट करतात.

यात कोणतीही कार्ड माहिती किंवा बँक तपशील शेअर करण्याची गरज नसते, ज्यामुळे व्यवहार अधिक सुरक्षित, वेगवान आणि वापरण्यास सुलभ होतो. भारतात UPI च्या माध्यमातून दररोज लाखो व्यवहार पार पडत आहेत आणि ही प्रणाली हळूहळू जागतिक स्तरावरही आपले स्थान मजबूत करत आहे.