म्युच्युअल फंड गुंतवणुकीतील ‘हा’ गुप्त खर्च तुमच्या नफ्यावर घाला घालतो!

म्युच्युअल फंड गुंतवणुकीतील छुपा खर्च – एक्सपेन्स रेशोचा तुमच्या नफ्यावर होणारा परिणाम

आजकाल म्युच्युअल फंड गुंतवणूकदारांमध्ये लोकप्रिय होत आहेत. अनेक गुंतवणूकदार फंडाच्या भूतकाळातील कामगिरीकडे आणि त्याच्या पोर्टफोलिओकडे पाहून गुंतवणूक करण्याचा निर्णय घेतात. मात्र, ते अनेकदा एक्सपेन्स रेशो या महत्त्वाच्या घटकाकडे दुर्लक्ष करतात. जर तुम्ही म्युच्युअल फंड गुंतवणुकीतील हा छुपा खर्च लक्षात घेतला नाही, तर तुमच्या नफ्यावर त्याचा मोठा परिणाम होऊ शकतो.

एक्सपेन्स रेशो म्हणजे काय?

म्युच्युअल फंड गुंतवणुकीदरम्यान तुम्हाला फंड व्यवस्थापन शुल्क भरावे लागते. हे शुल्क एक्सपेन्स रेशो म्हणून ओळखले जाते. उदाहरणार्थ, जेव्हा तुम्ही ऑनलाईन प्लॅटफॉर्मवरून एखादी वस्तू किंवा सेवा खरेदी करता, तेव्हा तुम्हाला त्याबदल्यात अतिरिक्त शुल्क भरावे लागते. तसेच, म्युच्युअल फंड व्यवस्थापन करणाऱ्या ऍसेट मॅनेजमेंट कंपनीला (AMC) गुंतवणुकीच्या व्यवस्थापनासाठी शुल्क भरावे लागते.

हा खर्च विविध घटकांसाठी केला जातो, जसे की –

1. फंड व्यवस्थापन शुल्क – गुंतवणूकदारांचे पैसे योग्य ठिकाणी गुंतवण्याचे काम करणाऱ्या फंड मॅनेजरचे मानधन आणि त्याच्या सहाय्यकांचे वेतन.

2. प्रशासकीय खर्च – फंड हाऊसच्या दैनंदिन कामकाजासाठी लागणारे ऑपरेशनल खर्च.

3. विपणन आणि वितरण खर्च – म्युच्युअल फंड विकण्यासाठी केलेले मार्केटिंग आणि एजंटना दिले जाणारे कमिशन.

4. एक्सपेन्स रेशो कसा आकारला जातो?

   एक्सपेन्स रेशो सामान्यतः वार्षिक टक्केवारीच्या स्वरूपात आकारला जातो. उदाहरणार्थ, १% एक्सपेन्स रेशो म्हणजे, जर तुम्ही ₹१ लाख गुंतवले असतील, तर तुम्हाला दरवर्षी ₹१,००० फंड व्यवस्थापन शुल्क म्हणून भरावे लागेल.

   सेबीने (SEBI – Securities and Exchange Board of India) म्युच्युअल फंडांसाठी एक्सपेन्स रेशोवर मर्यादा घातल्या आहेत.

   1. लार्ज-कॅप फंडांसाठी – एक्सपेन्स रेशो तुलनेने कमी असतो.

   2. स्मॉल-कॅप आणि मिड-कॅप फंडांसाठी – एक्सपेन्स रेशो तुलनेने जास्त असतो.

   3. ऍक्टिव्हली मॅनेज्ड फंड – यात फंड मॅनेजर सतत गुंतवणूक धोरण ठरवत असतो, त्यामुळे एक्सपेन्स रेशो अधिक असतो.

   4. पॅसिव्ह फंड किंवा इंडेक्स फंड – यात एक्सपेन्स रेशो तुलनेने कमी असतो कारण व्यवस्थापन खर्च कमी असतो.

      एक्सपेन्स रेशो परताव्यावर कसा परिणाम करतो?

      एक्सपेन्स रेशो जास्त असेल, तर त्याचा थेट परिणाम तुमच्या एकूण परताव्यावर (Net Returns) होतो.

      उदाहरणार्थ, समजा तुम्ही ₹१ लाख गुंतवले आणि फंडाचे वार्षिक उत्पन्न १०% आहे, पण जर एक्सपेन्स रेशो २% असेल, तर तुम्हाला केवळ ८% परतावा मिळेल.

      उदाहरण:

      • फंड A – एक्सपेन्स रेशो १%

      • फंड B – एक्सपेन्स रेशो २%

      • दोन्ही फंडांचा सरासरी परतावा १३%

      जर तुम्ही १० वर्षांसाठी दरमहा ₹१०,००० SIP सुरू केली, तर:

      • फंड A चा निव्वळ परतावा – १२%

      • फंड B चा निव्वळ परतावा – ११%

      या फरकामुळे दीर्घकाळात मोठा आर्थिक प्रभाव दिसून येतो.

      कमी एक्सपेन्स रेशो असलेले फंड का निवडावेत?

      1. उच्च परतावा – कमी एक्सपेन्स रेशो असल्यास, दीर्घकाळात जास्त परतावा मिळतो.

      2. कमी गुंतवणूक खर्च – फंड व्यवस्थापनासाठी होणारा खर्च जास्त निघणार नाही.

      3. स्मार्ट इन्व्हेस्टिंग – कमी खर्च असलेल्या फंडांचा परतावा अधिक असतो.