इराण-इस्रायल संघर्ष उफाळला; आंतरराष्ट्रीय बाजारात कच्च्या तेलाच्या दरात मोठी उसळी, भारतावर परिणाम होणार?
मध्यपूर्वेतील तणाव परत एकदा पेटला असून, इराण आणि इस्रायल यांच्यातील संघर्षाची तीव्रता वाढताना दिसत आहे. इस्रायलकडून इराणवर करण्यात आलेल्या हवाई हल्ल्यांमुळे जागतिक राजकीय समीकरणांमध्ये खळबळ उडाली असून, याचा थेट परिणाम कच्च्या तेलाच्या दरांवर झाल्याचे पाहायला मिळते.
आंतरराष्ट्रीय बाजारात तेल दरवाढीचा झपाटा
गेल्या काही आठवड्यांपासून स्थिर राहिलेल्या कच्च्या तेलाच्या किमतींनी अचानक उसळी घेतली आहे. इस्रायलने इराणवर केलेल्या हल्ल्यानंतर शुक्रवारी आंतरराष्ट्रीय बाजारात ब्रेंट क्रूडच्या किंमती ७ टक्क्यांहून अधिक वाढून ७४.६५ डॉलर प्रति बॅरल या पातळीवर पोहोचल्या. दुसरीकडे, अमेरिकन क्रूड म्हणजेच WTI (वेस्ट टेक्सास इंटरमीडिएट) क्रूड तेलाच्या किमतीही ७३.४२ डॉलर प्रति बॅरल या उच्चांकावर पोहोचल्या आहेत. ही वाढ २ एप्रिलनंतरची सर्वात मोठी वाढ ठरली आहे.
हल्ल्याचे संभाव्य कारण आणि परिणाम
मिळालेल्या अहवालानुसार, अमेरिकेकडून इराणच्या अणुकार्यक्रमावर मर्यादा आणण्यासाठी करार करण्याचा प्रयत्न सुरू असताना, इस्रायलने अचानक कारवाई करत इराणवर लक्ष केंद्रित केले. या हल्ल्याचा उद्देश इराणच्या आण्विक केंद्रांवर, बॅलिस्टिक क्षेपणास्त्रांच्या यंत्रणांवर आणि लष्करी साठ्यावर प्रहार करणं हे असल्याचे इस्रायलने स्पष्ट केले आहे. इराणच्या राजधानी तेहरानमध्ये स्फोटाचे आवाज ऐकू आल्याचे स्थानिक माध्यमांनी सांगितले आहे.
भारतासाठी चिंतेची घंटा का?
भारत हा कच्च्या तेलाच्या आयातीवर मोठ्या प्रमाणावर अवलंबून असलेला देश आहे. सुमारे ८५ टक्के कच्चं तेल भारत आयात करतो, त्यामुळे आंतरराष्ट्रीय बाजारातील किंमतवाढ भारताच्या अर्थव्यवस्थेला थेट झळ पोहोचवू शकते.
भारतावर होणारे परिणाम:
-
इंधन दरवाढीची शक्यता: आंतरराष्ट्रीय किमती वाढल्यास, भारतात पेट्रोल आणि डिझेलचे दर वाढू शकतात.
-
वाहतूक व उत्पादन खर्चात वाढ: इंधन महाग झाल्यास वाहतूक खर्चही वाढतो. याचा परिणाम वस्तू आणि सेवांच्या किमतींवर होतो, जे महागाई वाढवू शकते.
-
रुपयावर दबाव: अधिक डॉलर्स खर्चून तेल विकत घेतल्यास व्यापार तूट वाढेल आणि परिणामी रुपयाचे मूल्य डॉलरच्या तुलनेत घटण्याची शक्यता आहे.
-
शेअर बाजारावर परिणाम: तेल व वायू क्षेत्रातील कंपन्यांच्या शेअर्समध्ये अस्थिरता निर्माण होऊ शकते. त्यामुळे गुंतवणूकदारांसाठी सावधगिरी आवश्यक आहे.
पुढील काही दिवस निर्णायक ठरणार
तज्ज्ञांच्या मते, जर इराण-इस्रायल संघर्ष दीर्घकाळ टिकला किंवा या संघर्षात इतर आखाती देशही सामील झाले, तर कच्च्या तेलाचा पुरवठा गंभीरपणे विस्कळीत होऊ शकतो. यामुळे ब्रेंट क्रूडची किंमत १०० डॉलरच्या पुढे जाण्याचा अंदाज व्यक्त केला जात आहे.