EPF म्हणजे काय?
एम्प्लॉई प्रोविडेंट फंड (EPF) योजना ही वेतनभोगी कर्मचाऱ्यांसाठी एक सुरक्षित गुंतवणूक योजना आहे, जी निवृत्तीनंतर आर्थिक स्थैर्य मिळवून देते. या योजनेचा उद्देश म्हणजे कर्मचारी दरमहा एक ठराविक रक्कम जमा करून निवृत्तीनंतर मोठी रक्कम मिळवू शकतील अशी सोय करणे. EPF हे केवळ बचत नसून एक दीर्घकालीन गुंतवणूक आहे, जी वेळेनुसार व्याजासह वाढत जाते आणि निवृत्तीनंतर एकरकमी रक्कम स्वरूपात परत मिळते.
दर महिन्याला पगारातून किती रक्कम कापली जाते?
या योजनेत कर्मचारी त्यांच्या मूळ पगाराचा 12% हिस्सा दर महिन्याला EPF मध्ये जमा करतो. हीच रक्कम कंपनीही योगदान म्हणून देते. त्यामुळे दरमहा एकूण 24% रक्कम कर्मचाऱ्याच्या EPF खात्यात जमा होते. या रकमेला सरकारद्वारे निश्चित केलेले व्याजही मिळते, जे सध्या 8.25% दराने दिले जाते.
30 वर्षांनंतर मिळणारी रक्कम – करोडपती होण्याची संधी
जर एखादा कर्मचारी सलग 30 वर्षे नोकरी करतो आणि त्याच्या EPF खात्यात दरमहा 7200 रुपये जमा होतात, तर त्याला निवृत्तीनंतर एकूण 1,10,93,466 रुपये मिळू शकतात. यामध्ये नियमित योगदानासोबत मिळणारे व्याजही गृहित धरले आहे. अशा पद्धतीने दीर्घकालीन गुंतवणूक कर्मचाऱ्यांना मोठा निधी मिळवून देते.
EPF आणि EPS – दोन भागांत विभागणी
EPF मध्ये जमा होणारी रक्कम दोन भागांत विभागली जाते – एक भाग EPF साठी आणि दुसरा EPS (Employee Pension Scheme) साठी वापरला जातो. कर्मचारी आणि कंपनी दोघेही 12% योगदान देतात. मात्र, कंपनीच्या 12% योगदानापैकी 8.33% EPS मध्ये जाते, ज्यामुळे पेंशन फंड तयार होतो. EPS अंतर्गत पेंशन घेण्यासाठी कर्मचारी किमान 10 वर्षे काम केलेला असावा आणि वय 58 वर्षांपेक्षा जास्त असावे. EPS अंतर्गत किमान 1000 रुपयांची मासिक पेन्शन दिली जाते.
EPF खात्यासाठी नॉमिनेशन महत्त्वाचे
EPFO ने मागील काही काळात सदस्यांना त्यांच्या खात्यासाठी नामांकन करण्याचा आग्रह केला आहे. EPF खातेधारकाने कोणालाही नॉमिनी म्हणून नियुक्त केल्यास, त्यांच्या मृत्यूनंतर ही रक्कम त्या नॉमिनीला दिली जाते. त्यामुळे आकस्मिक परिस्थितीत कुटुंबाला आर्थिक आधार मिळतो.
EPF योजना ही फक्त सेवानिवृत्तीची तरतूद नसून, भविष्यातील अनिश्चिततेपासून संरक्षण देणारा एक महत्त्वाचा आर्थिक सुरक्षा कवच आहे.