बिग बझारचे संस्थापक किशोर बियाणी यांनी अलीकडेच एका पॉडकास्टमध्ये भारत आणि चीनमधील विकास दृष्टिकोनातील फरकावर प्रकाश टाकत काही ठळक विधानं केली. त्यांनी स्पष्टपणे सांगितलं की “चीन १०० वर्षांच्या योजना आखतो, पण भारत अजूनही भूतकाळात अडकलेला आहे.” त्यांच्या म्हणण्यानुसार, चीननं आपला भूतकाळ बाजूला ठेवत भविष्यावर लक्ष केंद्रीत केलं आहे, तर भारत पारंपरिक मूल्यांशी बांधलेला आहे.
चीनची गुंतवणूक शिक्षण, डिझाईन आणि तंत्रज्ञानात
बियाणींनी सांगितलं की चीन दरवर्षी ८५,००० डिझायनर आणि २,५०,००० अभियंते तयार करतो. ही आकडेवारी केवळ शिक्षण व्यवस्थेची क्षमता नाही, तर चीनच्या नवसर्जनशील आणि तंत्रज्ञानाधारित अर्थव्यवस्थेकडे होणाऱ्या बदलांची पुरावाही आहे. चीनने डिझाईन, इनोव्हेशन आणि डीप टेकमध्ये भरघोस गुंतवणूक केली असून, जागतिक बाजारात आपली उपस्थिती मजबूत केली आहे.
भारताचं सांस्कृतिक बंधन आणि पारंपरिक शिक्षण पद्धती
दुसरीकडे, बियाणी यांचं मत आहे की भारताची शिक्षण आणि समाजरचना अजूनही परंपरा, पौराणिक कथा आणि कौटुंबिक संस्कारांवर आधारित आहे. पालक मुलांना शिक्षित करताना जे आपल्याला योग्य वाटलं तेच पुढे देतात. या पारंपरिक प्रणालीमुळे आधुनिक अर्थव्यवस्थेशी जोडली जाणारी उद्योजकता आणि नवनिर्मितीची भावना पुरेशी विकसित होत नाही.
नरेटिव्ह बदलण्याची गरज
बियाणी यांनी भारतातील “नरेटिव्ह” बदलण्याची गरज अधोरेखित केली. भारताला नवीन विचार, नवसंकल्पना आणि उद्योजकतेच्या कथा निर्माण कराव्या लागतील. त्यांनी सांगितलं की, पॉडकास्टसारखी माध्यमं नव्या विचारांना चालना देण्यासाठी प्रभावी ठरू शकतात. भारतात सध्या जे प्रगतीचं चित्र दिसतं – जसं की महामार्गांची उभारणी, काही क्षेत्रांतील आधुनिकरण – ते स्वागतार्ह असलं, तरी पुरेसं नाही.
चीनचं मॉडेल: भारतासाठी मार्गदर्शक
बियाणी यांनी चीनच्या मॉडेलकडे भारतानं “रोडमॅप” म्हणून पाहावं, असं सुचवलं. शहरांचं नियोजन, कार्यक्षम लॉजिस्टिक्स नेटवर्क आणि पुरवठा साखळी यामध्ये चीननं केलेली प्रगती उल्लेखनीय आहे. उत्तर प्रदेश सरकारने श्रेणी-विशिष्ट उद्योगांसाठी शहरे उभारण्याचा प्रयत्न सुरू केला असला, तरी तो अजून अपुरा आहे. भारताला चीनच्या गतिशीलतेशी जुळवून घेण्यासाठी धोरणात्मक व भौतिक पातळीवर मोठ्या प्रमाणात बदल करावे लागतील.
उद्योजकतेला दिलं पाहिजे प्राधान्य
शेवटी, बियाणी यांनी ठामपणे नमूद केलं की “उद्योजकांचे सक्षमीकरण” हे भारताच्या पुढील विकास टप्प्याचं प्रमुख उद्दिष्ट असावं. केवळ रस्ते आणि पायाभूत सुविधा यावर भर देणं पुरेसं नाही. उद्योजकांना अनुकूल वातावरण, आधुनिक शिक्षण, आणि जागतिक दर्जाचं तंत्रज्ञान देणं आवश्यक आहे.