सोनं विकणार आहात? ही ३ गोष्ट लक्षात ठेवल्या नाहीत, तर लाखोंचा फटका बसू शकतो!

गुंतवणूक म्हणून सोने: भावनात्मक नव्हे तर आर्थिक निर्णय

भारतीय संस्कृतीत सोन्याला पारंपरिक आणि धार्मिक महत्त्व असून, ते फक्त सौंदर्यवर्धनासाठी वापरले जात नाही, तर संकटकाळातील सुरक्षित गुंतवणूक म्हणूनही पाहिले जाते. अनेकजण अडचणीच्या वेळेस किंवा नफा मिळवण्याच्या उद्देशाने सोन्याचे दागिने विकण्याचा विचार करतात. मात्र, दागिने विकून त्वरित नफा मिळेलच, असा समज चुकीचा आहे. विक्रीपूर्वी काही महत्त्वाचे आर्थिक पैलू समजून घेणे गरजेचे आहे.

१. घडणावळ (Making Charges): नफा शोषून घेणारा अदृश्य खर्च

सोन्याचे दागिने खरेदी करताना केवळ सोन्याच्या वजनावर आधारित दरच मोजला जात नाही, तर त्यावर १०% ते २५% पर्यंत ‘घडणावळ’ किंवा मेकिंग चार्जेस देखील लागू होतात. ही रक्कम दागिने तयार करण्यासाठी घेतली जाते. विशेष म्हणजे, ही रक्कम विक्रीवेळी परत मिळत नाही. त्यामुळे जर तुम्ही १० ग्रॅमचे दागिने खरेदी करताना ५५,००० रुपये खर्च केले, त्यात १०% घडणावळ धरली, तर सोन्याचा मूळ दर फक्त ५०,००० रुपयेच आहे. विक्रीवेळी घडणावळ गमावल्यामुळे नफा मिळवण्यासाठी सोन्याच्या बाजारभावात मोठी वाढ होणं आवश्यक असतं.

२. शुद्धता आणि वजन (Purity & Weight): खरेदी आणि विक्रीतील मूलभूत फरक

बहुतेक दागिने २२ कॅरेट सोन्याचे असतात, म्हणजे त्यात काही प्रमाणात इतर धातू मिसळलेले असतात. विक्री करताना, शुद्धतेनुसारच किंमत दिली जाते. शिवाय, दागिने जुनं झाल्यानंतर किंवा वापरात आल्यानंतर त्यात ‘घसारा’ होतो, म्हणजे मूळ वजनाच्या तुलनेत किंचित फरक पडतो. ज्वेलर हे वजन आणि शुद्धता तपासून किंमत ठरवतात, त्यामुळे प्रत्यक्षात विक्रीदर अपेक्षेपेक्षा कमी ठरतो.

३. बाजारातील दर आणि व्यवहारातील कपात (Market Rate & Deduction): नेहमीपेक्षा कमी दर

दागिने विक्री करताना, जरी त्या दिवशीचा २४ कॅरेट सोन्याचा दर अधिक असला, तरी ज्वेलर्स हे दर थोडेसे कमी करून (discounted) वापरतात. कारण ग्राहक दागिने विकत घेताना जेवढा दर मोजतो, तेवढ्याने विकताना किंमत दिली जात नाही. काही ज्वेलर्स १०% पर्यंत कपात करतात. म्हणजेच, दागिन्यांची विक्री म्हणजे केवळ बाजारभाव नाही, तर व्यवहारातील ‘डील’ देखील महत्त्वाची असते.

किती टक्के वाढ झाल्यावर दागिने विक्री फायदेशीर?

जर तुम्हाला खरंच दागिने विकून नफा मिळवायचा असेल, तर खालील गोष्टींचा अंदाज बांधणं आवश्यक आहे:

किमान १०-१५% दरवाढ: ही वाढ केवळ घडणावळ व घसारा भरून काढण्यासाठी पुरेशी असते. प्रत्यक्ष नफा मिळवायचा असेल, तर यापेक्षा अधिक वाढ आवश्यक आहे.
२०% किंवा त्याहून अधिक वाढ: सोन्याच्या बाजारभावात २०% पेक्षा अधिक वाढ झाल्यास, विक्री फायदेशीर ठरते. यामुळे फक्त घडणावळच नव्हे, तर विक्रीवेळी होणारी कपातही भरून निघते आणि तुमच्या गुंतवणुकीवर काही प्रमाणात खऱाखुऱ्या नफ्याची शक्यता वाढते.