अलीकडच्या काळात आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स (AI) अर्थात कृत्रिम बुद्धिमत्ता या संकल्पनेने जगभरातील विविध उद्योग क्षेत्रांमध्ये झपाट्याने प्रवेश केला आहे. मोबाईल फोनपासून ते स्मार्ट वाहने, वैद्यकीय साधने, शिक्षण क्षेत्र, बँकिंग सेवांसह अनेक क्षेत्रांमध्ये एआयचा मोठ्या प्रमाणावर वापर होत आहे. त्यामुळे भविष्यात मानवी श्रमाची गरज कमी होईल आणि परिणामी अनेक नोकऱ्यांवर गंडांतर येईल, अशी भीती निर्माण झाली आहे. विशेषतः आयटी क्षेत्रात याचा मोठा परिणाम होऊ शकतो, असे अनेक तज्ज्ञांचे मत आहे.
टीसीएसच्या जागतिक अधिकाऱ्याचे मत : एआयचा स्वीकार करा, भीती नको
भारतातील सर्वात मोठ्या आयटी कंपन्यांपैकी एक असलेल्या टाटा कन्सल्टन्सी सर्व्हिसेस (TCS) च्या एआय युनिटचे जागतिक प्रमुख अशोक कृष यांनी यावर सुस्पष्ट भूमिका मांडली आहे. त्यांनी स्पष्ट सांगितले की, एआयमुळे नोकऱ्या जाण्याची भीती बाळगणे योग्य नाही. उलटपक्षी, एआयमुळे नव्या तंत्रज्ञानाचा उदय होईल आणि कामाच्या स्वरूपात सकारात्मक बदल घडतील. कृष यांच्या मते, एआय ही केवळ तांत्रिक क्रांती नाही तर एक मोठा सांस्कृतिक बदल आहे. त्यामुळे लोकांच्या काम करण्याच्या पद्धतीत आणि त्याच्या अंमलबजावणीत आमूलाग्र बदल आवश्यक आहे.
इतिहासाचा धडा : तंत्रज्ञान बदलांमुळे संधीच वाढल्या
अशोक कृष यांनी यासाठी ऐतिहासिक उदाहरणे दिली आहेत. गेल्या तीन दशकांमध्ये मेनफ्रेम संगणक, इंटरनेट, ई-कॉमर्स, डिजिटल सेवा आणि क्लाउड कॉम्प्युटिंगसारख्या अनेक तंत्रज्ञानाने जगात क्रांती घडवून आणली आहे. सुरुवातीच्या काळात प्रत्येक नव्या तंत्रज्ञानाने भीती आणि अनिश्चिततेचे वातावरण निर्माण केले होते. मात्र, नंतर या तंत्रज्ञानांमुळे नवीन रोजगाराच्या संधी उदयास आल्या आणि कामाचे स्वरूप बदलून अधिक उत्पादनक्षम झाले. कृष यांनी सांगितले की, एआय हीही अशीच एक पुढची पायरी आहे जी नवीन तंत्रज्ञान विकासाला चालना देईल.
कौशल्य विकास : एआयची खरी संधी
अशोक कृष यांच्या मते, एआयकडे केवळ नोकऱ्यांच्या धोक्याच्या दृष्टिकोनातून पाहणे चुकीचे आहे. उलट, एआयमुळे प्रत्येकाला आपले कौशल्य सुधारण्याची आणि नव्या तंत्रज्ञानाशी जुळवून घेण्याची उत्तम संधी मिळते. एआयच्या प्रभावामुळे भविष्यातील कामाचे स्वरूप अधिकाधिक डिजिटल व विश्लेषणात्मक होणार आहे. त्यामुळे कोडिंग, डेटा अॅनालिटिक्स, मशीन लर्निंग, क्लाउड टेक्नॉलॉजीज अशा क्षेत्रांत कौशल्य मिळवणाऱ्या व्यक्तींसाठी अमर्याद संधी निर्माण होणार आहेत. कृष यांनी यावर भर दिला की, ज्या व्यक्ती स्वतःमध्ये सतत सुधारणा करतील आणि नव्या कौशल्यांचा स्वीकार करतील, त्यांच्यासाठी एआयचा काळ सुवर्णसंधी ठरेल.