Property Rule:- मालमत्ता खरेदी करताना बहुतेक लोक फक्त नोंदणी करून मोकळे होतात, पण हे पुरेसे नाही. मालकी हक्क खऱ्या अर्थाने मिळवण्यासाठी उत्परिवर्तन (Mutation) करणे गरजेचे असते. जर तुम्ही फक्त नोंदणी केली आणि म्युटेशन केले नाही, तर सरकारी कागदपत्रांमध्ये अजूनही जुन्या मालकाचे नावच राहते आणि भविष्यात मालमत्तेच्या हक्कांवर वाद होऊ शकतात.
मालमत्ता नोंदणी म्हणजे काय?
मालमत्ता खरेदी-विक्री करताना ती सरकारी नोंदणीत अधिकृतपणे नोंदवणे आवश्यक असते. याला नोंदणी प्रक्रिया म्हणतात. यासाठी विक्रीपत्र (Sale Deed) तयार करून त्यावर स्टॅम्प ड्युटी आणि नोंदणी शुल्क भरले जाते. नोंदणीमुळे खरेदीदाराला मालमत्तेचा अधिकार मिळतो, पण ही मालकी संपूर्ण नसते.
उत्परिवर्तन अर्थात म्युटेशन का गरजेचे आहे?
नोंदणीमुळे मालमत्ता तुमच्या नावावर होते.पण महसूल आणि नगरपालिका अभिलेखांमध्ये जुनेच नाव राहते. त्यामुळे उत्परिवर्तन न करता मालमत्ता विकत घेतली तर पुढे अनेक अडचणी येऊ शकतात.
जर म्युटेशन केले नाही, तर सरकारी नोंदणीत तुम्ही मालक नसल्याने कर भरताना अडचण येऊ शकते.काही वेळा फसवणूक होण्याची शक्यता असते, जिथे मालमत्ता दुसऱ्या कोणाला विकली जाऊ शकते.म्युटेशन नसेल तर तुम्ही मालमत्ता पुन्हा विकू शकत नाही किंवा वारसांना सोपवू शकत नाही.
म्युटेशन करण्यासाठी काय करावे?
मालमत्ता खरेदी केल्यानंतर महसूल विभाग किंवा महापालिकेत जाऊन म्युटेशन अर्ज भरावा लागतो. त्यासाठी पुढील कागदपत्रे लागतात:
विक्रीपत्र (Sale Deed)
नोंदणी शुल्क आणि स्टॅम्प ड्युटीची पावती
वीजबिल, पाणीपट्टी किंवा आधार कार्ड
मालमत्ता कर भरल्याची पावती
वारसाहक्कासाठी मृत्युपत्र किंवा कायदेशीर वारसाचा दाखला (जर आवश्यक असेल)
म्युटेशन केल्यानंतर फायदे काय?
म्युटेशन मंजूर झाल्यावर सरकारी अभिलेखांमध्ये तुमचे नाव दिसू लागते, आणि तुम्ही कायदेशीर मालक म्हणून नोंदले जाता. यामुळे मालमत्तेशी संबंधित कोणताही व्यवहार करणे सोपे होते आणि भविष्यात कोणताही कायदेशीर अडथळा येत नाही.जर तुम्ही नवीन मालमत्ता विकत घेत असाल, तर फक्त नोंदणी पुरेशी नाही, म्युटेशन करणेही अनिवार्य आहे. यामुळे सरकारी दस्तऐवजांमध्ये तुमचे नाव येते आणि तुमचा कायदेशीर हक्क सुरक्षित होतो. त्यामुळे, पूर्ण मालकी मिळवण्यासाठी मालमत्तेचे म्युटेशन करणे विसरू नका.