Indian Currency :- पैसे म्हटलं की अनेकांच्या भुवया उंचावतात. प्रत्येकाला आयुष्यात भरपूर पैसे हवे असतात. बर आता हे पैसे म्हणजे आयुष्य फक्त छापलेला कागदच की पण तो लोकांना जीवापाड प्रेमळ असतो.
पैश्याच्या नोटामध्ये गांधीजींचा फोटो ते कलर, आरबीआय लिहिलेली पट्टी अशा अनेक गोष्टी आहेत. दरम्यान अनेकदा या नोटा फाटलेल्या असतात. आज आपण याबाबत महत महत्वाची माहिती जाणून घेणार आहोत.
सरकारी योजना, गुंतवणूक, लाईफस्टाईल टिप्स आणि महाराष्ट्रातील ताज्या बातम्या वाचा मोफत इथे क्लिक करून
जर तुमच्याकडे फाटलेल्या नोटा असतील तर त्या बाजारात कशा फिरतील असा प्रश्न तुम्हाला नक्कीच पडला असेल. त्यात कोणतीही सवलत दिली जाणार नाही. पण तुम्हाला घाबरण्याची गरज नाही.
या फाटलेल्या नोटा बँकेत सहज बदलता येतात. तसेच त्यामध्ये कोणतीही सूट घेतली जात नाही. रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाने (आरबीआय) या फाटलेल्या नोटा बदलण्यासाठी मार्गदर्शक तत्त्वेही तयार केली आहेत.
जे सामान्य माणसासाठी जाणून घेणे खूप महत्वाचे आहे. मीडिया रिपोर्ट्सनुसार, फाटलेल्या नोटा देशातील कोणत्याही बँकेत बनवल्या जाऊ शकतात. यासाठी तुम्हाला तुमच्या होम ब्रँचमध्येच जावे लागेल असे नाही.
बँकांनी बदल करण्यास नकार दिल्यास त्यांच्यावर कारवाई होऊ शकते. पण हे लक्षात ठेवावे लागेल की नोटेची स्थिती जितकी वाईट असेल तितकी तिची किंमत कमी होईल. याबाबतची सर्व माहिती रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (नोट रिफंड) नियम, 2009 अंतर्गत देण्यात आली आहे.
नोटा बदलण्याचे हे नियम आहेत :- तुमच्याकडे लहान मूल्याच्या 5,10,20,50 रुपयांच्या नोटा असल्यास आणि त्या फाटलेल्या आहेत. मात्र यातील किमान 50 टक्के नोटा असणे आवश्यक आहे.
असे असेल तर पूर्ण पैसे मिळतील. अन्यथा तुम्हाला काहीही मिळणार नाही. म्हणजेच तुमच्याकडे 10 रुपयांची फाटलेली नोट असेल, त्यातील 50 टक्केही सुरक्षित असेल, तर संपूर्ण 10 रुपयांची नोट बदलून दिली जाईल.
जर तुमच्याकडे 20 पेक्षा जास्त फाटलेल्या नोटा असतील. त्यांना बदलायचे आहे. नोटांची एकूण किंमत 5000 रुपयांपेक्षा जास्त असेल तर एवढ्या मोठ्या व्यवहारासाठी शुल्क भरावे लागेल.
नोट बदलण्याचा सोपा नियम असा आहे की जर त्यावर गांधीजींचे वॉटरमार्क, राज्यपालांचे चिन्ह आणि अनुक्रमांक असे सुरक्षा चिन्ह दिसत असेल. अशा परिस्थितीत बँकेला त्या नोटा बदलून द्याव्या लागतील.
अधिक फाटलेल्या नोटांना वेळ लागतो:- नोटांचे बरेच तुकडे असल्यास. त्या बदलण्याचाही नियम आहे. पण या प्रक्रियेला वेळ लागतो. यासाठी तुम्हाला ही नोट आरबीआयच्या शाखेत पोस्टाद्वारे पाठवावी लागेल. ज्यामध्ये खाते क्रमांक, शाखेचे नाव, IFSC कोड, नोटेची किंमत याबद्दल माहिती द्यावी लागेल.
या फाटलेल्या नोटांचे RBI काय करते?:- आरबीआय या फाटलेल्या नोटा चलनातून काढून टाकते, त्या जागी नवीन नोटा छापण्याची जबाबदारी आरबीआयची आहे.
पूर्वीच्या काळी या नोटा जाळल्या जायच्या आणि आताच्या काळात त्या छोट्या छोट्या तुकड्यांमध्ये रिसायकल केल्या जातात. या नोटांपासून कागदी वस्तू बनवल्या जातात, त्याही बाजारात विकल्या जातात