Sheep Farming: देशात आज लाखो शेतकरी शेतीसह इतर उत्पन्न वाढवण्यासाठी पशुपालन करत आहे. यामध्ये त्यांना मोठ्या प्रमाणात नफा देखील प्राप्त होत आहे.
आम्ही तुम्हाला सांगतो आजच्या काळात पशुपालनाअंतर्गत मेंढीपालनाला खूप महत्त्व प्राप्त झाला आहे याचा एक कारण म्हणजे देशात आज मोठ्या प्रमाणात दूध, मांस, लोकर आणि चामडेला मागणी आहे. यामुळे हा व्यवसाय झपाट्याने वाढत आहे.
तुम्ही देखील मेंढीपालन व्यवसाय सुरु करणार असाल तर आम्ही तुम्हाला सांगतो तुम्हाला मेंढीपालन करण्यासाठी जास्त गुंतवणूक करावी लागणार नाही जेव्हा तुम्ही चांगल्या जातीच्या मेंढ्यांच्या जाती निवडतात. मेंढ्यांच्या या तीन जातींबद्दल जाणून घेऊया, ज्याचे पालन करून शेतकरी चांगला नफा कमवू शकतात.
भारतात मेंढ्यांच्या 44 जाती
मेंढ्यांच्या सुमारे 44 जाती भारतात आढळतात. यापैकी 3 जाती शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर मानल्या जातात. मुळात ते जातींमध्ये मांस, लोकर आणि दूध यासाठी उपयुक्त आहे. ज्याची विक्री करून शेतकरी मोठा नफा मिळवू शकतात, या तीन जाती आहेत, गुगनी मेंढी, मारवाडी मेंढी आणि जैसलमेरी मेंढी. चला जाणून घेऊया 3 मेंढ्यांच्या जाती, ज्या शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर आहेत.
गुगनी मेंढी
या मेंढीचा आकार लहान असतो. शिंगे हा या जातीच्या संगोपनाचा मुख्य उद्देश आहे. या मेंढीचे लोकर अतिशय बारीक आणि चमकदार असून ते प्रति मेंढी सरासरी 1 ते 1.5 किलो वार्षिक लोकर देते. जे साधारणपणे वर्षातून 3 वेळा कापले जाते. या मेंढीच्या लोकरचा वापर शाल आणि ब्लँकेट बनवण्यासाठी केला जातो.
मारवाडी मेंढ्या
लांब पाय, काळा चेहरा अशी या मेंढीची ओळख आहे. ही मेंढी प्रामुख्याने राजस्थानमध्ये आढळते. पण, आता ही मेंढी उत्तर प्रदेश, मध्य प्रदेश आणि महाराष्ट्राच्या काही भागात पाळली जात आहे. या मेंढीचे जगण्याचे प्रमाण इतर मेंढ्यांपेक्षा जास्त आहे. एका वर्षात प्रत्येक मेंढीपासून 1.5 ते 2.5 किलो लोकर काढली जाते. या जातीची कापणी वर्षातून दोनदा केली जाते. मांसाच्या उद्देशानेही त्याचे पालन केले जाते.
जैसलमेरी मेंढी
जैसलमेरी मेंढ्या लांब असतात. त्याचे चेहरे काळे आणि तपकिरी आहेत. त्याची लोकर पांढरी असते. ही मेंढी प्रामुख्याने राजस्थानमधील जैसलमेरमध्ये आढळते. या मेंढीची लांबी 6.5 सेमी आहे. ही मेंढी मांस आणि दूध वापरण्यासाठी पाळली जाते. यातून वर्षभरात प्रति मेंढी 750 ग्रॅम लोकर काढली जाते.
मेंढीपालनास अनुकूल हवामान
तसे, मेंढ्या सर्व प्रकारच्या हवामानात पाळल्या जाऊ शकतात. परंतु, खूप उष्ण प्रदेश मेंढ्यांसाठी चांगले नाहीत. डोंगराळ आणि पठारी भागातील हवामान मेंढी पालनासाठी योग्य मानले जाते.
मेंढीचा आहार आणि गृहनिर्माण
मेंढ्यांची देखभाल आणि चारा यासाठी फारच कमी खर्च येतो. शेतात, डोंगरात किंवा कमी सुपीक भागात उगवणारा चारा त्यांच्यासाठी पुरेसा असतो.
गाय किंवा म्हशींप्रमाणे यासाठी पशुखाद्य लागत नाही. तुम्ही शेतात पिकलेली ज्वारी, बाजरी आणि मका मेंढ्यांना चारता. त्यांच्या निवासासाठी शेड आवश्यक आहे. लक्षात ठेवा की शेड थोडी मोठी आणि हवेशीर असावी.
हे पण वाचा : Dragon Fruit Farming: ड्रॅगन फ्रूट लागवडीने नशीब पालटले ! आता होत आहे भरघोस कमाई ; अवलंबली ‘ही’ पद्धत